Ülkemizde Spor Basınının Tarihi

Basın, genel ve yerel gelişme ve olaylar hakkında, yazı ve görsel olarak toplumu bilgilendiren önemli bir unsurdur. Türkiye’de basının Osmanlı döneminden başlamak üzere tarihi bir gelişimi vardır.

Bu konuyu spor açısından ele alırsak ülkemizde spor basınının nasıl ortaya çıktığını ve spor olaylarının basına yansımasının tarihsel gelişimini anlatacağım.

Birçok kişi gazetelerde spor haberlerini okuyor ama çoğu zaman spor olayları hangi tarihten itibaren basında spor sayfası olarak yer aldığını bilmiyor.

Dünya üzerinde her olayın bir tarihsel gelişimi vardır. Basın yayın konuları arasında, spor yayınları da önemli bir yer tutar. 

Bu konuda ben daha önceki yıllarda Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kütüphanesinde bir araştırma yapmıştım. Oradan elde ettiğim belgeler arşivlerimde mevcuttur. Bu arşivlere dayanarak bugün ülkemizde spor yayınlarının tarihsel gelişimim yazmak istedim.

Toplumun aynası durumunda olan basın, spor olaylarının da kitlelere ulaşmasında önemli rol oynamaktadır. Dünya’da ilk sporla ilgili yazıyı eski Yunanlılardan Heredot, Homeros ve Pindaros yazmıştır. Türkiye’de de sporla ilgili ilk yazıyı 1891 yılında Edebiyat ve Sanat dergisi olan Servet-i Fünun’da Ali Ferruh Bey yazmıştır. Konusu da Eskrim sporudur. Daha sonra Ali Faik Üstün tarafından Cimnastik kitabı yazılmıştır.

Günlük gazetelerde spor olayları ilk defa 1900 yılında Osmanlı sınırları içerisinde bulunan Selanik’te yayınlanan Asır gazetesinde yayınlanmaya başladı. İlk futbol maçlarının yazısı da 1911 yılında İstanbul’da Tasvir-i Efkâr gazetesinde Abidin Daver tarafından kaleme alınmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk Sporu, Gol, Atletizm, Türk Spor Kurumu, Beden Terbiyesi ve Spor ve Kırmızı Beyaz isimleri ile aylık spor dergileri yayınlanmıştır. Bu spor dergilerinin hepsi Ankara’da TBMM Kütüphanesinde yer almaktadır.

Cumhuriyet döneminde de ülkemizde ilk defa 1933 yılında diğer sayfalardan ayrı spor sayfası hazırlayan Haber Gazetesi olmuştur.

Daha sonraları 1940 yılında Vatan Gazetesi de Haber Gazetesi gibi başlı başına spor sayfası hazırlayarak spor haberlerini ayrı bir sayfada yayınlamıştır. 

1936 yılında Almanya’nın Berlin şehrinde yapılan Olimpiyat Oyunlarından sonra, 1939 yılında İkinci Dünya Savaşı başladı ve 1944 yılına kadar bu savaş devam etti. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1948 Londra Olimpiyat oyunları yapıldı ve bu sırada Türkiye’de de spor gazeteciliğinde büyük reform başladı. Çünkü Olimpiyat Oyunlarında Türk güreşçileri altın madalyalar getiriyorlardı.

Ayrıca Londra Olimpiyatlarında Türkiye, güreş dışında ilk defa Atletizmde Ruhi Sarıalp ile üçüncülük madalyası kazanmıştı. Artık bu yıldan sonra ülkemizde yayınlanan diğer birçok ulusal gazete de spor sayfası hazırlayıp yayınlamaya başladı. 1952 yılında Türk Sporu isminde günlük yayınlanan bir spor gazetesi yayınlandı.

Radyoda da spor yayıncılığı 19 Eylül 1933 yılında İstanbul Maksim salonunda yapılan Türkiye – İtalya güreş karşılaşmalarının naklen yayınlanmasıyla başlamıştır. Bunu takiben 20 Temmuz 1934 yılında yine İstanbul’da Fenerbahçe ile Avusturya’nın WAC takımı arasında yapılan maç da yine radyodan naklen yayınlandı.

Günümüzde spor yayınlarının % 90’nı futbol konusunda haber vermekte ve diğer spor dallarına ilgi göstermemektedir. En kısa zamanda günümüzde Ulusal basının amatör spora bakışını yazacağım.

e-mail: eroldolu1919@hotmail.com

Kaynak: TBMM Kütüphanesi, Ankara 

Erol DOLU

eroldolu1919@hotmail.com

1960 Köyceğiz doğumlu. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Halkla İlişkiler-Gazetecilik Bölümü mezunu. 24 Mart 1979 tarihinden bu yana gazetecilik yapmakta. Muğla Devrim Gazetesi ve Fethiye Gazetesi’nde muhabirlik, Köşe Yazarlığı ve ayrıca Fethiye Gazetesi’nde Yazı İşleri Müdürlüğü yaptı. Sürekli Basın Kartı sahibi.