FAIR PLAY VE ANTROPOSEN

2000’li yılların başlarındaydık. Zor erişilir gibi gördüğümüz bir teknoloji harikası hayatımızda büyük yer kaplamaya başlıyordu: cep telefonu. Önce, nerede olursak olalım, telefon açabileceğimiz bir yenilik gibi görünüyordu. Öyle ya, pek çoğu elimizden büyük olsa da ‘cep telefonu’ diyorduk.

Çünkü ‘mobil’dik, hep hareketliydik. Sonra ek unsurları, ana işlevinin önüne geçmeye başladı.

Telefon, aynı zamanda adres defterimiz olmuştu. Palm diye yaygınlaşan avuç içi bilgisayarlar doğarken ölmüştü. Hesap makinesiydi. Her geçen gün gelişen fotoğraf makinesi oldu. Videoları izlediğimiz ekrandı. Müzik dinlenir, maç izlenir, oyun oynanır odu. Hafızası büyüdü; görüntü, veri depolar olduk. Derken, telefon tanıtımı yetersiz kaldı, biçim değişti, işlev değişti, adı da değişti; akıllı telefon oldu. Kendi adı gibi, işlevleri için de kavram üretti. İngilizcesi çıktı önce: convergence, biz dilimize ‘yakınsama’ diye uyarladık. Farklı cihazların, birbiriyle ilgili/ilgisiz farklı işlevlerini tek bünyede yapabilmesi anlatıldı. Telefon, saat, fotoğraf makinesi, kamera, tv, hesap makinesi, el feneri, mini bir bilgisayar, kronometre, gibi pek çok cihaz, tek bir akıllı gövdede yer aldı.

Bir yeni ve çok kullanılan sözcük de entegrasyon / bütünleşme. Yakınsama gibi yakın dönemin bir başka değerli kavramı. Bir de sürdürülebilirlik, iklim eylemi, sürdürülebilir kalkınma amaçları (SKA) gibi kavramlar var. Sürekli bu sözcükleri duyar olduk. Çünkü hepsi hep kol kola yürüyor. Yürütülmek zorunda.

Bu büyük yürüyüş içinde, fair play daha da önem kazanıyor. TMOK, kurumsal sayfasında yer verdiği tanımda fair play’i, dürüst oyun, dürüst davranış ifadeleriyle sınırlamıyor; gerçek anlamı etik üstü davranıştır, diyor. “Kişisel çıkarları ve hırsları bastırarak yaşamda üstün insan ruhunu ortaya koymak”. Bu bakışla, “sporda centilmenlik” yaklaşımının çok ötesine geçiliyor.

Birleşmiş Milletler, bulunduğumuz döneme antroposen diyor, insan çağı! Çünkü sosyal yaşamdan, doğa olaylarına, sürdürülebilir bir dünya için ne yapılacaksa insan yapacak. Çünkü hemen hemen bütün sorunlar insan kaynaklı. İnsanın yozlaşmadan, egolardan uzaklaşarak üreteceği faydayı arıyoruz. Bu nedenle, mesela sorumsuzca harcamayın demek için “finansal fair play” diyor UEFA. Parayı da fair play anlayışı ile buluşturuyor.

UNDP, Birleşmiş Milletler Kalkınma Ajansı olarak, 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı çerçevesinde insanlığı harekete geçirdi. BM üyesi tüm ülkeler gibi, bizim de altına imza attığımız anlaşmalar, kararlar, verdiğimiz taahhütler var. Tüm uygulamalar, dönüp dolaşıp Fair Play anlayışı ile buluşuyor. Atık toplamak, geri dönüşüm üretmek gibi, akla ilk gelen çevre eylemleri, ana caddeye çıkan ilk sokaklar. Yüzbinlerce çocuğun aç yatmamasını, milyonlarcasının okula gitmesini sağlamak için de, temiz su kaynaklarına erişim için de, en büyük karbon emici olan okyanusların ölümden kurtarılması için de aynı kararlılıkla mücadele ediliyor.

Fair play anlayışı, bu büyük mücadelede, SKA ve iklim eylemi başlıklarının da üzerinde duruyor. Çünkü yaşadığımız kriz, kişisel çıkarlar ve hırsların getirdiği talan ve sorumsuzluk ile başladı.

Bu nedenle, spor ile sınırlamadan, fair play fikrini aşılamak, bu büyük mücadelenin de itici gücüdür. Etik üstü davranış, sorumluluktur, işbirliğidir, empatidir, bütünleşmedir, yakınsamadır.

Cumhuriyetimiz, 100. yaşına girerken çocuklarımız ve ülkemizin geleceği için, her adımda fair play ruhunun korunması dileğiyle… Mutlu yıllar…   

Fatih KUŞÇU

fatih.kuscu@h2der.org

1967 Antakya doğumlu. İÜ İletişim mezunu. Çeşitli tv kanallarında muhabir, spiker, editör, Spor Müdürü; Galatasaray SK ve Doğa Kolejinde Kurumsal İletişim Direktörü görevlerine bulundu. Haber, makale ve yorumları yayımlandı. “Meslekler ve Sektörlerin Geleceği” kitabında, kariyer alanını yazdı (2020).

Teke Tek Bilim Tarihi Serisi kitaplarını yayına hazırladı. İ. Medipol Ü.’nde İletişim dersleri veriyor.

Gilette Milliyet Yılın Sporcusu jüri üyesi (2014-…) TMOK Fair Play Komisyonu üyesi.

Yeşil Hidrojen Üreticileri Derneği (H2DER) Genel Sekreteri. Evli, üç kız evlat babası.