Bu Kadar Duyarsızlık Olamaz…

Son günlerde yağan yağışlar nedeniyle ülkemizin bazı bölgelerinde ciddi hasarlar meydana geldi, akıl almaz olaylar yaşandı. Bunlardan biri de 12.Temmuz.2024 tarihinde İzmir’de yağan şiddetli yağmurda yaşandı. İzmir Konak İlçemizde sağanak halinde yağan yağmur sırasında yolda biriken suya basan iki vatandaşımızın elektrik akımına kapılarak ölmeleri çok acı oldu. Zaman zaman Meteoroloji Genel Müdürlüğü yetkilileri tarafından yapılan uyarılarına rağmen, yağmurlarda sorumlular tarafından yeterli tedbirlerin alınmadığı görüldü. İzmir Bayraklı İlçemizde metrekareye 39,7 kilogram yağış düştü. Yağış nedeniyle şehir merkezi, Konak,  Bayraklı ve Karşıyaka İlçelerinde bazı cadde ve sokaklar suyla doldu, araç sürücüleri ve yayalar zor anlar yaşadı. Konak Alsancak Semtinde şiddetli sağanaktan korunmaya çalışan Tıp Fakültesi öğrencisi 23 yaşındaki genç kız suyla dolan yolda elektrik akımına kapılarak yere düştü. Onu kurtarmak isteyen 44 yaşındaki iş insanı, müzisyen de akıma kapılıp, bir anda yere yığıldı. Her ikisi de kaldırıldıkları hastanede yaşamlarını yitirdiler.

Peki bu çağda, en son teknolojilerin uygulandığı günümüzde, bu olayda hata nerede ve kimde diye sorguladığımızda, maalesef her zaman olduğu gibi ortaya karma karışık durumlar çıkıyor. İlgili ve sorumlu kişiler, kurumlar görevlerini neden gerektiği şekilde ciddi ve sağlıklı yapmıyorlar?  Bazen mahkemelerin çok uzun sürmesi, adaletin geç gelmesinin, ciddi önlemlerin, alınmamasında rolü olabilir mi acaba diye düşünüyorum. Bilindiği üzere ”geciken adalet, adalet değildir.” Konak İlçemizde meydana gelen olay sonrasında 35 kişi gözaltına alındı ve mahkemeye sevk edildiler. Cereyan kaçağı nedeniyle 2 kişinin ölümüyle ilgili gözaltına alınan ve adalete teslim edilen adli şüphelilerden İZSU Kanalizasyon Daire Başkanı, GDZ- Gediz Elektrik Ege Bölge Müdürü ve Operasyon Yetkilisinin de aralarında bulunduğu 14 görevli, çıkarıldıkları mahkeme tarafından tutuklandı. Diğer şüphelilerden bazılarına ev hapsi, bazılarına ise yurt dışına çıkış yasağı kararı verildi. Dileğim mahkeme kararının çok kısa bir zaman içinde açıklanmasıdır.

İzmir Büyükşehir Belediyesi  İZSU Kanalizasyon Daire Başkanı, Sulh Ceza Hakimliği’ndeki savunmasında; “Mazgalların yapılması işleminde gözlemcimiz izinliydi. İzinli olduğu için olay yerinde bir gözlemci yoktu. Biz orada çalışma yaparken kablolara hiçbir şekilde zarar vermedik” diyebiliyor. Ne demek gözlemci izinliydi, bu nasıl bir görev anlayışı? Bu kişi, bu tür hayati işlerde, onarımda gözlemci olmadan işin yapılamayacağını düşünemiyor veya bilmiyor mu? Bu akıl almaz bir savunmadır, affedilemeyecek büyük bir hatadır. Ayrıca, sorumluluk, ciddi bilgi ve tecrübe gerektiren  bu tür kritik görevlere atanmalarda yerel yönetimlerdeki en yetkili kişinin, kişilerin de sorumlu olmaları gerekiyor. Ama maalesef sorumlu yetkililer bu durumlara pek önem vermiyorlar ve gerekli tedbirleri almıyorlar.  O kadar ki; olay yerindeki elektrik kaçağının yaşandığı mazgaldan, altı ay önce, 09 Ocak.2024 tarihinde dumanların çıktığının görüntüsü güvenlik kamerası ile tespit edilmiş ve yerel bir gazetede haber yapılmıştı. Çevredeki esnafın bu durumu, o tarihte kurumlara ilettiği öğrenildi. Ancak buna rağmen yaşanan bu üzücü olay ile yeterli kontrolün ve onarımın yapılmadığı anlaşıldı. Ciddi, dikkatli ve sağlıklı bir inceleme, çalışma yapılsaydı, iki vatandaşımız aramızdan ayrılmazdı. Bu büyük bir sorumsuzluk ve işi önemsememektir. Eğer söz konusu elektrik kabloları 6 ay önce yönetmeliğe uygun yeterli derinliğe alınsaydı bu acı olay yaşanmazdı. Unutulmamalıdır ki, insan hayatı, her şeyin üstündedir.

Olay araştırıldıkça iki kurumun hatayı kabul etmediği, birbirlerini suçladıkları görülüyor.

*** İzmir Büyükşehir Belediyesinden konu ile ilgili yapılan açıklamada; “Bölgede Belediyemizin yürüttüğü ve elektrik hattında oluşabilecek kaçakla ilişkilendirilebilecek bir altyapı çalışmasından söz edilemeyeceği de ortadadır. Zira İZSU Genel Müdürlüğü’nün olaya ilişkin teknik raporunda da 2024 yılı Ocak ayında ihaleli işler kapsamında bölgede yüklenici firma tarafından 3 adet yağmur suyu ızgarası yaptırıldığı, imalatlar sırasında GDZ Elektrik A.Ş.’den gözlemci talebinde bulunulduğu, imalatların gözlemci nezaretinde gerçekleştirildiği belirtilmektedir. Raporda yapım çalışmalarından sonra GDZ Elektrik A.Ş. tarafından yağmur suyu ızgarası yanında elektrik hatlarında bakım-onarım çalışması yapıldığı, hatta vatandaşlar tarafından GDZ Elektrik A.Ş.’ye anılan bölge için 2 defa arıza kaydı açtırıldığı ifade edilmektedir ” ifadeleri kullanıldı. Devamında, daha önce bölgedeki esnafın yetkili kurumuna daha fazla rapor verdiği bildirilirken; “Ayrıca kabloların üzerinde 2 farklı yerde bakım gerçekleştirildiği ve GDZ Elektrik A.Ş.’ye ait elektrik enerjisinin üretim teknolojisine aykırı olarak zeminden 23 cm yerde döşendiği de fotoğraflarla belgelenmektedir. Elektrik kaçağına bağlı olumsuzluklar yaşanıyor, bölge esnafının yetkili kurumuna bildirimde bulunduğuna ilişkin ifadeleri de kayıt altına alındı” denilmektedir. Dikkat edilirse sorumlu İZSU Kanalizasyon Daire Başkanı, gözlemci izinli idi derken, Belediyenin açıklamasında gözlemci nezaretinde yapıldı diye açıklanıyor. Bu nasıl olabilir? Aynı kurumda iki ayrı bilgi, anlaşılır gibi değil.

*** Buna karşılık, GDZ – Gediz Elektrik Dağıtım Şirketi’nden yapılan açıklamada ise; Yetkili kurumlar tarafından yapılan olay yeri incelemelerinin tamamlandığı belirtilerek, ” Olayın içinden geçen bölgede son 6 bölgeye kurumumuza CİMER, Çağrı Merkezi, sosyal medya dahil olmak üzere tüm kanallardan gelen talepler incelenmiş ancak herhangi bir şikayet kaydı tespit edilmedi. Bölge sakinlerinin konuşmalarında uzun süre iletilen şikayetler, doğrudan sorumlu olan diğer kurumlara yapılmıştır. Öte yandan, 9 Ocak tarihinde bölgedeki farklı bir şebeke elemanına arıza kaydı yaptırılmış ve ekipler tarafından sorun çözülerek kayıt kapatılmıştır. Şeklinde ifade edilmektedir. Görüleceği üzere, yetkili ve sorumlu olan iki kurum karşılıklı birbirlerinin yalanlamaktadır. Bu nasıl bir  anlayış ?  nasıl bir düşünce ? Böyle hayati bir konuda acilen birbirleriyle ortaklaşa tedbir almaları gerekirken olayı ciddiye almıyorlar. Görüleceği üzere bu açıklamada da çelişkili ifadeler var. Sorun çözüldü deniliyor. Eğer sorun çözülmüş olsaydı bu elim olay yaşanmazdı.

*** Devamında ise Bilirkişinin hazırladığı  ön raporunda ; Bir besleme devresine ait kablonun yağmur tahliye mazgalına sıkıştığı ve zedelendiği, ölümlere bu bölümdeki faz toprak arızasının neden olduğu belirtildi. Raporda, besleme devrelerine ait kabloların zeminden 36 ila 45 santimetre derinlikte olduğu, sıcaklığın olduğu yerde bu derinliğin 15 santimetreye kadar gerilediği, neredeyse mazgalın ulaşılabilirliğiyle aynı seviyeye geldiğine dikkat çekildi. Raporda, ilgili düzenlemeye göre bu derinliğin normalde 60 ila 80 santimetre olması gerektiği vurgulandı. Raporda ayrıca şu ifadelere yer verildi:  ” Kablo derinliğinin 15 santimetreye ayrılmış konumunda, bu kadar küçük gömülüme derinliğe neden olan faktör; rögar kapağı bitişiğinden beyaz renkli drenaj borusunun kabloları kapağa doğru genişlemesi ve bu arada kablo koruyucu borunun bu bölümünün iptal edilmiş olması. İZSU uygulamalarından olan bu kırılması asli nedenlerinden biri olduğu inancındayız. Kabloların 36 ve 45 santimetre aralığında derinliğe gömülmüş olması, kazanın yaşanmış olması asli nedenlerden biri olarak GDZ Elektrik’in uygulamalarının sonucu olduğu kanaatine varılmıştır.” İfadelerine yer verildi.

Rapordan da anlaşılacağı üzere sorumlu kurumlar hatayı kabul etmiyor birbirlerini suçluyorlar. Çok anlamsız ve garip bir durum. Bilirkişi ön  raporuna göre , iki kurum da hatalı. Bu da iki kurum yetkililerinin görevlerini, dikkatli ve teknik talimatlara uygun yapmadıklarının açık göstergesidir. Yazık çok yazık. Sorumlu kişilerin yanlışları iki vatandaşımızın ölümüne sebep oldu. Bunun hesabını kimse veremez, iki kurum sorumluları suçludur. Hatırlanacağı üzere önceki yıllarda elektrik işleri sorumluğu devletimize ait “ TEK- Türkiye Elektrik Kurumu “TEAŞ ve TEDAŞ tarafından yürütülüyordu. Bu kurumlarda, Devlet ciddiyeti ve sorumluluğu ön planda idi. Daha sonra elektrik dağıtımı ve sorumluluğu özel kurumlara devredildi. 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında elektrik dağıtım alanında özel sektöre devir işlemleri, ilk olarak 28 Ocak 2009 tarihinde Başkent Elektrik Dağıtım AŞ’nin yüzde 100 oranındaki hissesinin Enerjisa Elektrik Dağıtım AŞ’ye devredilmesi ile başlatıldı. Zaman içinde Ülkemizdeki tüm elektrik dağıtımı işleri özel sektöre devredildi. Son olarak 30 Eylül 2013 tarihinde Toroslar Elektrik Dağıtım AŞ’nin özel sektöre devri ile TEDAŞ’ın bağlı şirketlerinin tamamı özelleştirildi. Bununla birlikte dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinde kamunun pazar payı kalmadı.

Bahri VRESKALA

bahrivreskala@gmail.com

İstanbul-İzmir Gençlik ve Spor e. İl Müdürü, TMOK Konsey Üyesi, İzmir Kulüpler

Birliği Kurucu ve Danışma Kurulu Üyesi, Türkiye Futbol Adamları Derneği İzmir

Şube Başkanı, Genel Merkez Yönetim Kurulu Üyesi, Ege Tenis Eğitim Vakfı

Kurucu Üye ve Başkanı, Atletizm, Futbol, Masa Tenisi, e. Hakemi, Atletizm, Sualtı

Yüzme Federasyonları e. Üyesi.