Hakemler “Kadın Şoför”e Benziyor!

Türkiye’de, hakem iletişimi tıpkı karısı direksiyondayken ön koltukta oturup sürekli uyarılar yapan erkek gibi işliyor.

Kadının arabayı kullanması, hakemin maçı yönetmesi belli olduktan sonra kaygı duası başlar:

• Kaza yapmaz inşallah!/Hata yapmaz inşallah!

Kadın kontağı çevirmeden, hakem maçı başlatmadan sorular başlar:

• Ehliyetin yanında mı? Kartlar yanında mı?
• Benzinimiz var mı?/Eksiğimiz var mı?
• Sakin ol!/Hocam, rahat ol!

Araba hareket etmeden, maç başlamadan erken uyarlar başlar:

• Trafik yoğun, dikkat et!/ Zor maç, dikkat et!
• Aynaları kontrol ettin mi?/Fileleri kontrol ettin mi?
• Işıklara dikkat et!/Ofsaytlara dikkat et!

Araba hareket eder etmez, maç başlar başlamaz müdahale başlar:

• Gözünü yoldan ayırma!/Gözünü pozisyonlardan ayırma!
• Önüne bak!/ VAR monitörüne bak!
• Sollama!/ Hata yapma!
• Selektör yap!/Kaleciyi uyar!
• Sinyal ver!/kart göster!
• Korkma bas gaza! /Korkma ver penaltıyı!
• Korna çalsana!/Düdük çalsana!
• Gereksiz korna çalma!/Gereksiz düdük çalma!

Yolculuk/maç biter söylenme ve itirazlar bitmez:

• Böyle araba kullanılır mı?/Böyle maç yönetilir mi?
• Acemi/Tecrübesiz.
• Geç kaldık/Maçı erken bitirdi.
• Bir daha bu arabayı kullanma!/Bir daha bizim maçı yönetme!
• Sana arabayı verende kabahat/seni bu maça atayanda kabahat…

Bu söylenmeler farklı ortamlarda tıpkı futbol programlarındaki gibi sohbet konusu edilir. Yukarıda verilen örnekte kadın, otomobili gerektiği gibi kullanamayan ve yardımına gereksinim duyan, benzer bir şekilde hakem oyunu gerektiği gibi doğru yönetemeyen yetersiz biri olarak görülmektedir. Burada önermeler yapıcı gibi gözükse de mesajın kaynağı olan erkek-kadından, taraflar-hakemden kendini üstün görmektedir.

Çoğu zaman bu gereksiz müdahaleler ve yönlendirmelerin yarattığı stres kadın ve hakemlere hata yaptırır.

Oysa;

• Kadının şoförlük, hakemin müsabaka yönetme ehliyeti vardır.
• Kadın ehliyet sınavından, hakem performans testlerinden başarı ile geçmiştir. Üstelik kadına ehliyet verenler şoförlüğü ön koltukta oturandan, hakemi klasman yükseltenler oyun kurallarını taraflardan daha iyi bilmektedir.
• Kadının aile içi, hakemin saha içi gücü vardır.
• Kadın evde, hakem sahada bir otoritedir.
• Kadının şoförlüğüne, hakemin yönetimine ihtiyaç duyulmuştur.

Sonuç olarak, kadının ve hakemin yanıtı, mesajın içeriğe veya ilişki boyutuna değil, “müdahale boyutuna” itirazdan ibarettir. Her ikisi de “dur noktasının” bilinmesini müdahalenin sınırı ve eleştirinin dozunun aşılmamasını ister. Ancak bu isteğin dışavurumu kadın ve hakemin güçlü olması ve gücü kullanma becerisinin farkına varması ile ilgilidir.

Amaçsız gönderilen mesajlar kadın ve hakemlerin özgürlüğünü kısıtlar, iletişim ve etkileşim kalitesini düşürür, istenmedik sonuçlara yol açacak etkiler yaratır. Bu durumda kadın ve hakemlere özür mahiyetinde söylenen klasik “Beni yanlış anladın” sözünün karşılığı çok basittir: “ Sen kendini yanlış anlattın”.

Doç. Dr. Recep CENGİZ

rcengiz1965@gmail.com

01.06.1965 Diyarbakır doğumlu. Lisans, Yüksek lisans ve Doktora eğitimini: Ankara Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor A.B.D.’da tamamladı.

Ulusal ve uluslararası bilimsel Kongre ve Sempozyumlarda 84 bildirisi bulunmaktadır.

Ulusal ve uluslararası spor bilimleri dergilerinde 45 yayınlanmış makalesi yer almıştır.

“O Küçe Senin Bu Küçe Benim”, “Kulübümüz Köklü, Camiamız Büyük Allah Kerim”, “Köşeli Yazılar”, “Top Patladı Şimdi Onarma Zamanı”, “İletişim”, “Sporda İletişim”, “Futbolda Yıldırma” ve “Her Sorun Futbola Gol Oluyor” kitaplarını yazdı.

TBMM ve bazı bakanlıklarda çeşitli komisyonlarda görev aldı.

Birçok ödül sahibi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Rekreasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olan yazar evli ve iki çocuk babası.