Olimpiyat Ateşi yakın

Şüphesiz ki geride bıraktığımız 2020, sektör ayrımı yapmadan tüm kurumlar açısından oldukça zor geçti.  Yıllardır finansal olayların neden olduğu krizler ile boğuşmaya alışmış insanlık biyolojik bir olayın neden olduğu kriz ile sersemledi ve ne yapacağını bilemez duruma geldi. Zira bu kriz finansal ve finansal olmayan her alanı etkisi altına aldı, her alanda işleyen sistemi felç etti. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından pandemi olarak ilan edilen “Covid-19”un insan sağlığının yanı sıra, üretim, finans, ticaret, eğitim ve ulaşım gibi birçok alana kısıtlayıcı etkileri oldu.

Covid-19 pandemisi tüm ülkelerin sadece sağlıklarını ve ekonomilerini değil, aynı zamanda sektörlerin de planlarını değiştirdi. İşte bunlardan biri de spor sektörü.

Tarihsel süreçte spor, güç gösterisi ve rekabetin bireysel düzeyden toplumsal düzeye geldiği bir ortam oluşturmuştur.

Kalabalık izleyici kitlelerine sahip olan spor etkinlikleri, her türlü spor hizmetlerini sağlayan spor tesisleri, spor turizmi branşları öncelikli olmak üzere; sektörde çalışan bireyler ve sektöre hizmet verip üreten her türlü iş kolunda ciddi finansal kayba uğradı. Ekonomik ve finansal gücünü yitirmiş spor sektörü, bir de Covid-19 virüsünün etkileri ile tekrar olumsuz yönde etkilendi.

Spor Dünyası Krizin Eşiğinde

Spor dünyası daha önce hiç karşılaşmadığı krizle karşı karşıya kaldı. Ertelenen turnuvalar, maçlar, karantinaya alınan sporcular. Neredeyse tüm spor liglerinin ve organizasyonlarının ertelenmesi, Avrupa Futbol Ligi maçlarının durdurulması, UEFA etkinliği olan EURO 2020’nin 2021 yılına ertelenmesi, Avrupa Basketbol Şampiyonası’nın iptali, Formula1 Grand Prix sezonunun iptali, 149. Golf Açık Şampiyonası’nın iptali, dünya şampiyonalarının iptali, yüksek hacim ve yatırım gerektiren Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunlarının, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından tarihte ilk kez ertelenerek, açılış töreninin 23 Temmuz 2021’e alınarak planlanması örneklerini paylaşabiliriz. Bu şekilde 100’den fazla spor organizasyonu ertelendi, iptal edildi.

Erteleme ve iptal kararları sportif sonuçlar oluşturmakla birlikte, ciddi anlamda ekonomik ve sosyal sorunları da beraberinde getirdi. Liglerin ertelenmesiyle birlikte kulüpler, çok önemli gelir kalemi olan maç günü gelirlerinden de faydalanamadı.

Diğer taraftan FIFA, Covid-19 ile mücadele kapsamında Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Dayanışma Müdahele Fonu’na 10 milyon dolar katkı sağladı.

Spor endüstrisinin 700 milyar dolar hacime ulaştığı günümüzde, spor malzemeleri, lisanslı ürün, sağlık ve fitness merkezleri gibi bir çok alan içerisinde yer alıyor. Ek olarak sponsorluk, yayın hakları, reklam gibi kalemleri de hesaplamak istediğimizde oldukça yüksek hacimler çıkıyor. Yani, spor endüstrisinin büyüklüğü, 150 ülkenin milli gelirlerinden daha fazla görünüyor!

Olimpiyat Oyunlarını değerlendirmek istediğimizde; Olimpiyat Oyunları hem düzenleyen hem de katılım sağlayan ülkelere bir çok konuda toplumsal fayda sağlar.

Sporun insan hayatı içerisinde standart bir aktivite olmanın ötesinde pek çok farklı işlevi bulunuyor. Ekonomik, kültürel ve toplumsal olarak özetleyeceğimiz bu özellikleri en belirgin şekilde büyük spor organizasyonlarında görüyoruz. Bu büyük organizasyonların en önde olanlarından biride şüphesiz ki Olimpiyat Oyunları’dır. Olimpiyat Oyunları, turizm gelirlerini yükseltmek ve reklam-sponsorluk imkanı oluşturmak açısından oldukça önemli ve bir o kadar da maliyetlidir. Dünya’da Ülkeler’in bu organizasyonu düzenlemek için kıyasıya yarış içerisinde olmaları, pastanın finansal açıdan ne kadar büyük olduğunun bir nebze göstergesidir. Bu nedenle, Olimpiyat Oyunları genellikle gelişmiş ülkelerde düzenlenmektedir.

Olimpiyat Oyunları, sporcular tarafında da katılımın en çok olduğu organizasyonlardan biridir. Örneğin, Sidney 2000’de 200 ülkeden 10.000’den fazla sporcu, yaklaşık 300 etkinlikte yarışmıştır. Bu rakamlar, Olimpiyat Oyunları’nın tarihsel gelişimine baktığımızda inanılmaz rakamlardır.

Olimpiyat Oyunları, hem düzenleyen hem de katılım sağlayan ülkelere gerek politik, ekonomik ve sosyal açıdan fayda sağlaması, gerekse uluslararası platformlarda yayınlanmaları açısından dünyanın en büyük spor organizasyonu olma özelliğini kazanmıştır.

Olimpiyat Oyunları’nın ana etkenleri arasında amatörlük, barış, dostluk, katılım, kazanma ve fair play gibi olgular yer almaktadır. Tabi ki dönem dönem ırkçı, dinci, siyasi propagandalara da maruz kaldığı görülmüştür.

Özellikle ülkemizde son yıllarda yapılan akıllı stadyumlar, spor alanları ve spor yatırımları ülkemizin spora olan bakış açısını, Olimpiyat Oyunları’nda pek çok başarısı olan madalya sahibi sporcularımıza sahip ülkemizin ev sahipliği konusunda da gerekli konuları yerine getirdiğini düşünüyorum.

‘’Citius, Altius, Fortius’’, ‘’Daha Hızlı, Daha Yüksek, Daha Güçlü’’

Olimpiyat Sloganı’nın temsil ettiği terimlerin ana yaklaşımı, bir sporcunun amacının birinci sırada yer almaktan ziyade, elinden gelenin en iyisini yapması anlamını taşımaktadır. Oyunlarda ki en önemli amaç oyunları kazanmaktan ziyade, oyunlara katılım hakkı elde etmektir.

Olimpiyat Ateşi

Olimpiyat Meşalesi, ilk kez Amsterdam’da düzenlenen 1928 Yaz Olimpiyatları’nda tanıtıldı. O tarihten itibaren Olimpiyat Oyunları’nın temsili olarak kalmaya devam ediyor. Meşalenin Yunanistan’dan başlayıp, çeşitli ülkelerden geçerek Olimpiyatların yapıldığı ülkeye ulaştırılması fikri ise ilk kez 1936 Berlin Olimpiyatları’nda başlamıştır. Burası önemli; Olimpiyat Meşalesi, sadece güneş ışınları ile yakılabilmektedir.

Olimpiyat Oyunları’nın sürekliliğini temsil eden Olimpiyat Ateşi’nin ilk yandığı yer, Antalya’nın Finike İlçesi’nde Olimpos Kenti’nin 7 km kadar uzaklıkta ve 2150 metre yükseklikte ki kayalar olduğu kaynaklarda belirtilmektedir.

TOKYO 2020 Olimpiyat Oyunları Ertelenecek mi?

Pandemi nedeniyle 24 Temmuz-9 Ağustos tarihleri arasında Tokyo’da gerçekleşecek Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunları 2 kez ertelendi. Tokyo, 2020 Olimpiyat Oyunları için büyük hazırlık yaptı. Bu hazırlıklar arasında yeni spor kompleklerinin yapılması, mevcut komplekslerin tekrar tadilata girerek yapılandırılması, metro-tren gibi çeşitli alt yapı çalışmaları için toplam 28 milyar dolar hacimli harcama gerçekleştirildi. Yarışmanın yapılacağı 36 Yarışma Tesisi Olimpiyat Oyunları’na hazır duruma getirildi. Her bir tesiste, ayrı bir yarışma müsabaka düzenlenecek.

Sponsorluk kaleminde 3 milyar dolar üzerinde yapılan anlaşmalar, Amerikalı şirketlerin oyunların yayın hakkı için 1.4 milyar dolar ödeme gerçekleştirdi. Konaklama için yapılan restorasyon çalışmaları 1 milyar doların üzerinde.

Olimpiyat Oyunları, dünyanın her yerinden insanlar tarafından kutlanan bir spor festivalidir. Dört yılda bir düzenlenir. Ciddi bütçeler harcayarak ev sahibi ülke baştan sona yenilenir.

TOKYO 2020 Olimpiyat 0yunları’nda 11.000 sporcu 33 spor dalında yarışacak. Oyunlarda; Sportif Tırmanış, Karate, Kaykay ve Dalga Sörfü Olimpik Programa ilk kez, Beyzbol/Softbol ise yeniden dahil edilecek.

Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunları’nda sürdürülebilirlik konseptini de görmekteyiz. Tokyo 2020, Oyunların sürdürülebilirlik konseptini ‘’Birlikte daha iyi olun-Gezegen ve insanlar için’’ olarak belirledi.

Harcanan tutarlara baktığımızda, ne kadar ciddi hacimlere sahip olduğunu bir kez daha görüyoruz. O nedenle Olimpiyat Oyunları’nın bir kez daha ertelenmesi ciddi maliyetleri karşımıza çıkaracağı kesin.

Tuğba GİDER

Ekonomist, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Öğretim Görevlisi,

TMOK Fair Play Komisyonu Üyesi

Tuğba GİDER