Fenerbahçe’nin Protestosu ve Irkçılık!

Fenerbahçe Kulübü’nün yıllardır şikayetçi olduğu futboldaki standart dışı, taraflı uygulamalar, bu sezon hat safhaya ulaştı. Sadece Fenerbahçe futbol takımını değil, diğer bazı takımlarımızın da sabrını taşırdı ve Türk futbolunda neredeyse her dönem, futbolun marka değerine zarar veren olayların yaşanmasına neden olmaya başladı.

Olaylar öyle bir noktaya geldi ki sahaya girip hakem yumruklayan kulüp başkanları, Cumhuriyetin 100. Yılı nedeniyle çok özel değeri olan Türkcell Süper Kupa maçının, Suudi Arabistan’da oynanmasına karar verilmesi, Arabistan’ın Atatürk ve Cumhuriyet değerlerimize ters düşen dayatmaları nedeniyle oynanamaması, bir takımını hakem kararlarını protesto etmek amacıyla sahadan çekilmesi Türk futbolunun marka değerine zarar veren konular olarak ilk aklımıza gelenler.

Ancak tüm bu olumsuzluklara, yapılan tüm tartışmalara rağmen kimse kılını bile kıpırdatmayıp, sorumlular hiçbir şey olmamış gibi davranınca, yaşanan her olay bir öncekini gölgede bırakır nitelikte olmaya başladı. Trabzonspor-Fenerbahçe maçında sahaya atılan onca yabancı madde, futbolcuların, Fenerbahçe Teknik Direktörünün, hatta yardımcı hakemin bile yaralanmasına rağmen, karşılaşmanın hakeminin maçı tatil etmemesi, ardından maç sonu sahanın ortasında kazanmayı kutlayan Fenerbahçeli futbolculara sahaya giren taraftarların saldırısı, Sarı-Lacivertli kulüp yönetimini radikal kararlar almak zorunda bırakmıştı.

2 Nisan’da kongre üyelerini olağanüstü toplantıya çağıran Başkan Ali Koç, bu uygulamalar karşısında tepkisini ortaya koyabilmesi için genel kuruldan yetki istedi. Yapılan araştırmalar sonucunda, takımı ligde çekme dışında tüm yetkileri alan Ali Koç yönetimi, ilk uygulamasını Galatasaray ile oynanacak Türkcell Süper Kupa maçında yaptı. Maça çıkmama veya U19 takımı ile çıkma seçeneklerinden ikincisini tercih eden Fenerbahçe yönetimi, bu kararını da uygulayarak, U19 takımını sahaya sürdü ve karşılaşmanın 3. dakikasında da takımı sahadan çekerek, tüm dünyanın dikkatini çekecek protestosunu yaptı.

Şimdi soru şu: Bu protesto ne işe yarayacak?

Şunu önce vurgulayalım, bu protesto daha uygulamaya konmadan ilk meyvesini verdi. Kimsenin memnun olmadığı, herkesin istifasını istediği ama kılını bile kıpırdatmadan yerinde oturan TFF Başkanı Büyükekşi, daha fazla devam edemeyeceğini anlayarak 18 Temmuz’daki Mali Genel Kurula seçim maddesini ekletti. Buna itiraz eden kulüpler var ama en azından Temmuz ayında yeni bir federasyon işbaşına gelecek.

Bu protestonun ardından yıllardır futbolun içinde olan, bilir kişi sıfatıyla toplumu bilgilendiren birçok yorumcu, sanki uzaydan gelmiş ve direkt yayına katılmış gibi bu olayın Türk futboluna zarar vereceğinden bahsederken, kimi de deprem bölgesindeki zavallı çocukların iki büyük takımı izlemesini engelledi diye acıklı yorum yapıyor, yani Fenerbahçe’yi bu kararı almaya iten süreç ve sebeplerden habersizmiş gibi, direkt Ali Koç ve yönetimini suçluyor. Tabi burada 5 yıl gibi bir süre birlikte çalıştığım ve bu nedenle Galatasaray taraftarı olduğunu çok iyi bildiğim, şu anda TRT Spor’da yorumculuk yapan Sevgili Evren Göz’ü ayrı tutuyorum. Dinlediğim en objektif yorum onunkiydi. Kendisini kutluyorum. Yorumunu dinleyemediğim diğer objektif değerlendirmeleri de ayrı tuttuğumu belirtmeliyim.

Sadece TV yorumcuları olsa iyi. Fenerbahçe taraftarları arasında bile uygulama nedeniyle çok sayıda Ali Koç yönetimini suçlayan var.

Ancak ben Türk Spor Ajansı’nın sevgili takipçilerine ve okurlarına buradan bir hatırlatma yapmak istiyorum. Bugün FIFA’nın, UEFA’nın ve IOC’nin ve dünya sporunu yöneten diğer kurumların üstünde en çok durdukları konu ırkçılık. Bu konuda çok sıkı yaptırımlar var, hakemler de buna çok dikkat ediyor, gerektiğinde maçı bile tatil edebiliyorlar. Cezaları da oldukça ciddi.

Peki biliyor musunuz, sporda ırkçılığa bu kadar karşı duruşun ilk adımı ne zaman atıldı?

Size kısaca bundan söz etmek istiyorum.

1968 Meksika Olimpiyatları’ndaki Atletizmde 200 metre yarışının madalya töreni protestosu, ırkçılığa karşı bu kadar ciddi ve bu kadar duyarlı oluşun ilk adımının atıldığı protestodur.

16 Ekim 1968 günü podyuma çıkan ABD’li atletler Tommie Smith ve John Carlos, ellerine siyah eldiven giyerek ABD ulusal marşı sırasında havaya kaldırmışlar ve bugünlerin ilk adımını atmışlardır. Podyumun ikinci basamağına çıkan Avustralyalı beyaz atlet Peter Norman da dahil ayrıca her üç atletin de yakalarına taktıkları insan hakları rozetleri dikkat çeken diğer ayrıntıydı. Smith yaptığı açıklamada yumruklarını insan hakları mücadelesi için kaldırdıklarını belirtecekti.

Yarışın ardından yapılan madalya töreninde iki ABD’li atlet siyahilerin yoksulluğunu simgelemek amacıyla ayakkabısız ve siyah çoraplarıyla gelmişlerdi. Smith ayrıca siyah renk bir atkı takarken, Carlos ise ABD’li mavi yaka işçileriyle dayanışmasını göstermek için eşofmanının fermuarını açmıştı. Carlos ayrıca Afrika köle ticaretinde öldürülüp denize atılanların, linç edilenlerin anısına bir kolye takmıştı. Avustralya’daki ırkçı beyazlara muhalefet eden Peter Norman da insan hakları rozeti takarak protestoya destek vermişti

Protestonun ardından seyirciler tarafından yuhalanan Smith, basına verdiği demeçte şunları söylemişti: “Eğer kazanırsam, ABD vatandaşı olarak kazanıyorum, siyahi bir Amerikalı olarak değil. Eğer kazanamazsam veya kötü bir şey yapsam hemen zenci oluyorum onlar için. Biz siyahiyiz ve siyahi olmakla gurur duyuyoruz. Bu akşam burada ne yaptığımızı siyahi Amerika çok iyi anlıyor, bundan eminim.”

Protestonun ardından Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) yönetimi acilen toplanırken, ardından Başkanı Avery Brundage yapılan protestonun uluslararası bir spor organizasyonu için uygun olmadığını belirterek derhal Smith ve Carlos’un ABD Olimpiyat Takımından atılmasını ve Olimpiyat Köyünü terk etmesini istedi. Bunun üzerine iki sporcu kamptan çıkarılırken madalyalarını iade etmeye zorlandılar. Ayrıca ülkelerine döndüklerinde basın tarafından ağır eleştirilere maruz kaldılar.

Norman ise ülkesine döndükten sonra Avustralya medyası tarafından protestoya verdiği destekten ötürü ağır eleştirilere uğramış, kara listeye alınmış ve 1972 Olimpiyatları için gerekli dereceyi sağlamış olmasına rağmen ulusal takıma alınmamıştı. 2006 yılında hayatını kaybeden Norman’ın cenazesine Carlos ve Smith de katıldılar. 2012 yılında Avustralya devleti Norman’ın uğradığı bu haksızlıktan dolayı kendisinden özür diledi.

Smith ayrıca 2005 yılında ABD’li sporcuların üniversitesi olan San Jose Üniversitesinde yapılan heykel projesi sırasında kendi yerinin boş bırakılmasını isteyerek, heykeli görmeye gelenlerin kendi yerine geçerek insan hakları protestosuna destek verebilmelerini sağladı. Portekizli sanatçı Rigo tarafından yapılan heykel ziyarete açık. Bir gün yolunuz düşerse Smith’in yerine geçip fotoğraf çektirerek ırkçılığa karşı tüm dünyaya mesaj gönderebilirsiniz.

Gördüğünüz gibi dünyada bugün hemen herkesin üzerinde titizlikle durduğu ırkçılığa karşı ilk protesto, hiç de kolay olmamıştır. Ama eminim ki Ali Koç’un başlattığı bu protesto, Türk futbolundaki tüm sorunları çözemese de bu konuda atılmış en cesur adımdır ve arkası da gelecek, diğer haksızlığa uğrayan kulüpler benzeri protestolarla kamuoyunun ve yapılan haksızlıklarda üç maymunu oynayan yetkililerin koltuklarından kalkıp, neler oluyor diye bakmalarına sebep olacaktır.

Remzi YILMAZ

r.yilmaz50@gmail.com

1961 Bartın doğumlu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde okudu.
Gazetecilik Mesleğine 1983 yılında Günaydın Gazetesi’nde başladı.
TSA, Dünya, Akşam ve Aydınlık Gazetesi, 24 TV ve TRT Spor’da çalıştı.
TGC, TSYD ve TMOK Üyesi,
Avrupa Fair Play Birliği (EFPM) Denetleme Kurulu Üyesi,
TMOK Fair Play Komisyonu Başkan Yardımcısı,
Türk Spor Ajansı ve Hotel Gazetesi Yayın Danışmanı,
Değer Otizm Derneği gönüllüsü.

Avrupa Fair Play Birliği’nce (EFPM) Tanıtım ve Eğitim dalında Vox Award ve Dünya Fair Play Konseyi’nce (CIFP) Tanıtım alında Şeref Diploması ile ödüllendirildi.