Olimpiyat Oyunlarının Kısa Bir Tarihçesi (8)

1912 STOKHOLM OLİMPİYAT OYUNLARI

Atina’da yapılan ilk modern Olimpiyat Oyunlarından (1896) sonra, Stokholm’de yapılan bu organizasyon, bir fuar ya da serginin bir parçası değil, münferit bir organizasyondu.

1912 Stokholm Olimpiyat oyunları 5 Mayıs -22 Temmuz arasında yapılmıştır. Ancak bu organizasyonun resmi açılışı Kral V.Gustav ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi başkanı Pierre de Coubertine tarafından 7 Temmuz 1912’de yapılmıştır.

(1912 Olimpiyatlarının resmi posteri. Katılımcı ülkelerin çoğu bu posterin yer aldığı vinyet pullar bastırmışlardır)

Bu Olimpiyat oyunlarına 28 ülkeden 2547 sporcu katılmıştır. Olimpiyat oyunları tarihinde 5 kıtadan sporcuların katılması ilk kez 1912 Stokholm’de gerçekleşmiştir.   

1912 Stockholm Olimpiyatları, spor dışında sanatı da teşvik eden ilk Olimpiyatlardandı ve edebiyat, müzik, resim, heykel ve mimarlık gibi çeşitli sanat dallarında yarışmalar düzenlendi. Pierre de Coubertin, “Georges Hohrod ve M. Eschbach” takma adıyla yazdığı “Ode to Sport” şiiriyle edebiyat dalında birinci oldu ve altın madalya aldı.

1912 Stokholm Olimpiyatlarında pek çok “ilk” yaşanmıştır. Bunlardan biri de Olimpiyat oyunlarının ilk kez filme kaydedilmesidir. Açılış töreninde ülkelerin bayrakları ile yaptıkları geçit töreni baştan sona kadar filme kaydedilmiş ve sinemada oynatılmıştır.

  TÜRKİYE’NİN KATILDIĞI İLK OLİMPİYAT OYUNLARI

Osmanlı Devleti’ni temsilen ilk kez 1906 Atina Ara Olimpiyatlarına İzmir’den ve Selanik’ten üç futbol takımı katılmıştı. Bu organizasyon, IOC tarafından Olimpiyat oyunları olarak kabul edilmediği için, Osmanlı Devleti’nin katıldığı ilk Olimpiyat oyunları 1912 Stokholm oyunlarıdır.

Türkiye’yi temsilen, Selim Sırrı Tarcan yönetiminde iki atlet Vahram Papazyan ve Mıgırdiç Mıgıryan katılmışlardır.

Mıgırdıç Mıgıryan, gülle atma, disk atma, iki elle gülle atma, pentatlon ve dekatlon disiplinlerinde yarışmıştır. Vahram Papazyan ise 800 metre ve 1500 metre yarışlarına katılmıştır. Mıgıryan gülle atma, iki elle gülle atma ve disk atma yarışlarında yarı finale yükselmiş, her iki atletimiz de madalya kazanamamıştır.

Selim Sırrı Tarcan, 1908 yılında kurulan Osmanlı Milli Olimpiyat Komitesinin kurucularından biridir. 1923 yılında ise Türkiye Milli Olimpiyat Komitesine başkan seçilmiştir.

(Selim Sırrı Tarcan)

YENİ YARIŞMA KATEGORİLERİ

Bundan önceki tüm Olimpiyat oyunlarında olduğu gibi, bu Olimpiyat oyunlarında da yeni yarışma kategorileri yarışmalara dahil edilmiştir. Bunlardan bazıları; Kadınların ilk kez yüzme yarışlarına katılması, bisiklet yol yarışları, binicilik, kros yarışları gibi…

Ancak, disk atma, cirit atma, yüksek atlama, güreş ve koşudan oluşan Modern Pentatlon ilk kez bu Olimpiyat oyunlarında yarışmalara dahil edilmiştir.

ÖNE ÇIKAN KARAKTERLER

MADALYALARI ELİNDEN ALINAN JIM THORPE

(Jim Thorpe-USA)

Amerikalı sporcu Jim Thorpe pentatlon ve dekatlon yarışlarında birinci olmuş ve altın madalya kazanmıştır.

Ancak, Jim Thorpe’nin 1912 Stockholm Olimpiyatları’nda kazandığı madalyalar, 1913 yılında iptal edildi. Bu iptal, Thorpe’un amatör sporcu kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle yapıldı. Thorpe’un 1912’den önce yarı profesyonel beyzbol oynamış olduğu ortaya çıktı ve o dönemin kurallarına göre amatör sporcuların geçmişte profesyonel olarak spor yapmamış olmaları gerekiyordu.

Olimpiyat kuralları gereği amatörlük statüsünü koruması gereken Thorpe’un bu statüyü ihlal ettiği gerekçesiyle, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) onun kazandığı pentatlon ve dekatlon altın madalyalarını geri aldı.

Ancak, yıllar sonra, 1982’de, Thorpe’un itibarını geri kazandırmak amacıyla, IOC onun amatör sporcu olarak kabul edilmesi gerektiğine karar verdi. 1983 yılında, ölümünden 30 yıl sonra, Jim Thorpe’un kazandığı madalyaların kopyaları ailesine iade edildi ve 2022 yılında IOC, Thorpe’un orijinal madalyalarını resmen geri vererek onun rekorlarını tekrar tanıdı.

ÜÇ MADALYALI ATLET

Finli atlet Juho Pietari “Hannes” Kole­hmainen, bu Olimpiyat oyunlarında üç madalya kazandı.

OLİMPİYATLARA KATILMA REKORU

(Kartpostal – Bertil Gustafsson Uggla İsveç)

Modern pentatlon ve eskrim yarışlarına katılan İsveçli atlet Bertil Gustafsson Uggla ise sonraki yıllarda yapılan 1920, 1924 ve 1928 Olimpiyat Oyunlarına katılarak başka bir rekorun sahibi oldu.

BÜYÜK KAYIP

Jean Bouin, 20. yüzyılın başlarında önemli bir Fransız orta ve uzun mesafe koşucusuydu. En dikkat çekici başarıları şunlardır:

Jean Bouin, 5000 metre yarışında gümüş madalya kazandı. Bu yarış, Olimpiyat tarihinin en heyecan verici yarışlarından biri olarak kabul edilir. Bouin, Finlandiyalı koşucu Hannes Kolehmainen ile başa baş yarıştı ve sadece 0.1 saniye farkla ikinci oldu.

(Jean Bouin – Fransız Atlet)

Bouin, kariyeri boyunca birkaç dünya rekoru kırdı. Özellikle 1911 yılında Paris’te kırdığı 1 saatlik koşu dünya rekoru dikkat çekicidir. Bu yarışta Bouin, 19.021 kilometre (yaklaşık 11.82 mil) koşarak dünya rekorunu ele geçirdi.

Fransa Şampiyonaları: Jean Bouin, Fransa ulusal şampiyonalarında birçok kez birinci oldu. 5000 metre ve 10000 metre yarışlarında defalarca ulusal şampiyonluk kazandı.

Jean Bouin, kariyerinin zirvesindeyken I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle askere alındı ve 1914 yılında, sadece 25 yaşındayken, savaşta hayatını kaybetti. Spor kariyeri kısa sürmesine rağmen, Bouin atletizm tarihinde önemli bir yer edinmiştir ve Fransa’da hâlâ büyük saygı görmektedir.

Hayri CEM

1959 İstanbul doğumlu. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi mezunu. Türkiye’nin ilk kamuoyu araştırma şirketlerinden olan Bileşim İnternational’ın, ilk reklam araştırmaları şirketi Bileşim Medya’nın ve ilk TV rating ölçüm şirketi AGB Anadolu’nun kurucusu. Çeşitli üniversitelerde öğretim görevlisi olarak çalıştı.
Darüşşafaka Cemiyeti, Darüşşafaka Spor Kulübü, Darüşşafakalılar Derneği ve Beşiktaş Jimnastik Kulübünde yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptı. TMOK’da Filateli ve Numismatik Komisyonu Başkanlığı yaptı.