Eksik ve Sayısal Üstünlükle Oynamanın Swot Değerlendirmesi

Trendyol Süper Lig’in 8’inci haftasında Galatasaray-Beşiktaş maçı ders niteliğinde bir örnek olarak değerlendirilebilir.

Maçta 12. dakikada Beşiktaş Abraham’ın golü ile 1-0 öne geçti. 35. dakikada, Galatasaraylı Davinson Sanchez kırmızı kartla oyun dışı kaldı.

Eksik oyuncu, oyunda dengeyi bozan bir durum yaratır. Bu süreçte takımların taktik değişiklikleri kaçınılmaz olur. Eksik oyuncularla özellikle güçlü takımlara karşı direnmek, mücadele etmek zordur. Ancak, eksik takıma karşı oynamak da aynı derecede zordur. Yeni roller gerektirir.

Bu durumda sayısal eksik veya üstünlükle oynamanın gerektirdiği oyun anlayışının güçlü ve zayıf yönleri ile fırsat ve tehditleri ortaya çıkar.

Eksik oyuncu ile oynayan takımın güçlü yönleri (Avantajları):

Sayısal üstünlüğü olan takımlara karşı; kontrollü oyun, adam ve alan savunması yapmak, rakibi geniş alandan dar alana yönlendirmek, basit ve gereksiz top kayıpları yapmamak, takım bütünlüğünü kaybetmemek, gerektiği kadar risk almak, bozulan dengeyi koruyacak oyuncu değişiklikleri ve güçlü bir görevdeşlik beklentisi oluşur.

Ekstra taraftar desteği istek, arzu ve verimliliği artırabilir.

Korku insanı dikkatli yapar. Dikkat ve odaklanma müsabaka oynamayı kolaylaştırır. İçsel gerginlik dışsal etkinliğe dönüşebilir.

Bu faktörlere ilave olarak eksik bir takım teknik direktörünün geçerli oyun anlayışı, problem çözme ve kriz yönetme becerisi önem kazanır. Eksik oynayan takımın hamleleri, yalnızca sonuca ulaşmaya değil; oyunu anlama ve anlamlandırmaya yöneliktir.

Bu bağlamda, doğru zamanda anlamlı oyuncu değişiklikleri yapmak, ihtiyaçları doğru tespit etmek, doğru kararlar almak ve cesaretle uygulamak arasında doğrusal bir ilişki vardır. İyi kurgulanmış bir takım dizilişi ve oyun anlayışının önemini pratik sonuçlarda görmek mümkündür.

“Kimse kimseyi kaybetmez. Giden başkasını bulur, kalan kendini.” Şems-i Tebrîzî

Sayısal üstünlükle oynayan takımın güçlü yönleri (Avantajları):

Takımın hücum gücü, pas trafiği ve rakip sahadaki yaratıcılığı artırabilir.  Psikolojik üstünlük sağlanır. Özgüven yüksektir. Oyuncuların gol atma çabası katı bir savunmayı aşma çabasından çok çağdışı bir futbol anlayışını yok etme anlayışına dönüşür.

Eksik oyuncu ile oynayan takımın zayıf yönleri (Dezavantajları):

Eksik oynama sürecinde; zorunlu oyun planının oluşması, takımda gerilimin artması, çabuk karar verme zorunluluğunun yarattığı risk faktörü, oyuncularda sertleşme eğilimi, oyuncu eksikliklerinden kaynaklanan stres faktörleri, verimlilik ve performans düşüklüğü kaçınılmaz olabilir.

Sayısal üstünlükle oynayan takımın zayıf yönleri (Dezavantajları):

Skor üretmek zorlanıldığı anlarda oyun anlayışından sapmalar, motivasyon kayıpları, oyuna odaklanma ve dikkat eksiklikleri kaçınılmaz olabilir.

Sayısal üstünlükle oynamanın verdiği rahatlıkla dikkat dağınıklığı yaşanabilir.

İçsel rahatlık dışsal verimsizlik yaratabilir.

Birincil önceliğin zamanı tüketmek, katı savunma anlayışıyla skoru korumak, alan daraltmak ve rakipten adam eksiltme olması sayısal üstünlüğü olan takım için aleyhte bir durum yaratabilir.

Eksik oyuncu ile oynamanın yaratacağı fırsatlar:

Eksik takım futbolcularının zihinsel olarak; öfke kontrolü sağlaması, performans değerlerini aşma arzusu, yeni motivasyon kaynakları yaratması ve stresten verimlilik üretmesi güçlü bir karakter örneği sergileme fırsatı yaratır.

Teknik olarak yeni oyun sistemine uyum sağlamak, alan daraltmak, enerjisini tasarruflu kullanmak, disiplinli olmak, sayısal üstünlüğü olan takıma karşı ‘nasıl’ oynanması gerektiği deneyim kazandırır.

Ayrıca futbolcuların tutum ve davranışlarında sakin kalması, soğukkanlı davranması, yanlışları görmesi, fedakârlık ve daha fazla sorumluluk alması takım bütünlüğünü koruması sınırlı sayıdaki fırsatların değerlendirmesinde avantaj yaratır.

Hedefler takımın umuduna dönüşür. Ahmet Arif’in “Anadolu şiirinde” dediği gibi “Bir umudum sende anlıyor musun bir umudum sende…”        

Sayısal üstünlükle oynayan takımın yaratacağı fırsatlar:

Hücum gücü ve estetik futbol seyri yüksek bir oyun anlayışı, psikolojik üstünlüğünü oyun üstünlüğüne dönüştürmek, üretmek ve yaratıcı olmak gibi fırsatlar söz konusudur. Fazla oyuncu avantajı oyun üstünlüğüne dönüştürebilir.

Einstein: “Sürekli aynı şeyleri yaparak farklı sonuçlar beklemek aptallıktır!”

Eksik oyuncu ile oynamanın yaratacağı tehditler:

Teknik direktör ve futbolcuların hırslı ve inatçı kişiliğinin oyuna yansımaması, takım bütünlüğünün bozulması, oyun kontrolünün kaybedilmesi, aşırı yorgunluğa bağlı temponun düşmesi, sakatlık riskinin yaşanması ve hücum gücünün azalması örnek olarak verilebilir. Yanlış zamanlama veya topa müdahale edememe hataları artabilir. Bazı durumlarda, centilmenlik anlayışının zayıflaması nedeniyle oyun sertleşebilir Kart riskini unutmamak gerekir.

“Bir şeyin kıymeti onun yokluğunda anlaşılır.”

Sayısal üstünlükle oynayan takımın yaratacağı tehditler:

Disiplinsiz oynamak, gereksiz top kayıpları yapmak, koşu mesafesi ve mücadele gücünde azalma olması, bencillik, gereksiz kart görmek ve tahriklere kapılmak tehdit unsuru olarak sayılabilir.

Gereksiz davranışlar oyun sistemini yararsız hale getirebilir. Yetenek bilinçsiz davranışlarla yer değiştirdiğinde sahada yapılması istenen şeyler yapılmamış olur.

Sonuç olarak, futbolda artık önemli olan kimin güçlü olduğu değil; gücün kime hizmet ettiği ve kim tarafından kontrol edildiğidir.

Eksik kalındığı durumlarda önemli olan, elinden geleni değil, yapılması gerekeni yapabilmektir; bazen bu, imkânsızı denemek anlamına gelir.

Her iki durumda da oyun zekâsı, yaratıcılık ve problem çözme becerisi gibi özel beceriler gerektirir

Doç. Dr. Recep CENGİZ

rcengiz1965@gmail.com

01.06.1965 Diyarbakır doğumlu. Lisans, Yüksek lisans ve Doktora eğitimini: Ankara Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor A.B.D.’da tamamladı.

Ulusal ve uluslararası bilimsel Kongre ve Sempozyumlarda 84 bildirisi bulunmaktadır.

Ulusal ve uluslararası spor bilimleri dergilerinde 45 yayınlanmış makalesi yer almıştır.

“O Küçe Senin Bu Küçe Benim”, “Kulübümüz Köklü, Camiamız Büyük Allah Kerim”, “Köşeli Yazılar”, “Top Patladı Şimdi Onarma Zamanı”, “İletişim”, “Sporda İletişim”, “Futbolda Yıldırma” ve “Her Sorun Futbola Gol Oluyor” kitaplarını yazdı.

TBMM ve bazı bakanlıklarda çeşitli komisyonlarda görev aldı.

Birçok ödül sahibi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Rekreasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olan yazar evli ve iki çocuk babası.