ERGİN ATAMAN VE YARATICILIK

Sözlük anlamı olarak yaratıcılık, yeni ve bir şekilde değerli bir şey oluşturma olgusudur. Kişinin kendini anlatmasının değişik yollarından biridir. Yaratıcılığı arttırmak için çeşitli yöntemler önerilmiştir ve yaratıcılığın müzik, tiyatro, yazarlıkta olduğu gibi sporda da farklı görünümleri bulunmaktadır. Oyuna herkesten farklı bakabilmek ve farklı yaklaşım tarzı geliştirebilmektir. Fakat bu tanım bir cevap değildir. Sporda “Yaratıcılık nedir?” sorusuna verilebilecek pek çok cevap bulunabilir. Örneğin:

• Aynı şeyleri farklı bir biçimde söyleyebilme,
• Aynı oyunu farklı bir anlayışla oynaya bilme,
• Aynı vuruşu farklı bir teknik uygulayabilme,
• Aynı problemi farklı yöntemlerle çözebilme,
• Aynı pozisyonu farklı okuyabilme,
• Aynı maça farklı anlamlar yükleme,
• Aynı materyallerle farklı antrenman yapabilme,
• Aynı maçı farklı bir bakış açısıyla analiz edebilme,
• Aynı sorunu çatışma ve krize dönüşmeden çözebilme becerilerinin temelinde değerlendirilebilir.

Bilgi, birikim ve kültürle oluşan antrenörlükte yaratıcı olmak ile oyuncuları bilindik bir istem üzerinden maça hazırlamak ayrı şeylerdir. Yaratıcı olmak oyuncularda var olan gizil yeteneklerin, basketbolda Ergin Ataman, örneğinde olduğu gibi sistemle açığa çıkarılma becerisidir.

Ergin Ataman’ın bu anlamda başarılı olması, sporcuları ile kurduğu iletişim ve etkileşimin temelinde yatıyor. Oyunu algılamak ve taktikleri anlamakta güçlük çekmiyor. Oyun planını toplumun genleri üzerinden kurguluyor, saha içi davranışları sorumluluk temelinde spor kültürüne değil sporcuların duygu, düşünce ve davranış seçimlerinin altında yatan inançlarının toplamı olan yani “değerlerine” uyarlıyor. Ayrıca, spordaki bilişsel kazanımlarını kullanarak, oyuna farklı bir anlam yüklüyor. Antrenmanlarda teknik, taktik ve kondisyonun yanı sıra değerler eğitimi veriyor. Bu nedenle Anadolu Efes’te topu yüreğiyle oynayan Mustafa Kurtuldum (20) ile kariyeriyle oynayan Bryant Dunston (35) aynı kare de olabiliyor.

Yaratıcılıkta bir başka önemli konu, antrenörlerin yaratıcı ve üretici düşünceden dolayı hata yapması ile üretici ve yaratıcı olmadığı için hata yapmaları ayrı şeylerdir. Duygusal, kültürel, öğrenilen algılama engellerine rağmen yaratıcı ve üretici olmak yanılgı ve engelleri ortadan kaldırmak, hayal ve hedeflerin hazzını tatmaktır. Bu uğurda cesur olmak (Şenol Güneş’in Avrupa Şampiyonasında yapamadığı gibi) hata yapmaktan korkmamaktır. Çünkü, izleyenlerde hatanın kaynağının yaratıcı ve üretici düşünceden oluştuğu inancı başarısız sonuçlar karşısında takımı ve teknik adamı destek için engel olmaz. Tam tersi doğru düşünceye anlamlı bir yön verecek destek ve koruyucu söylemler gelişir.

Bu anlamda, Ergin Ataman “basketbolcuları anlamadan oyunu, oyunu anlamadan basketbolcuları anlamanın olanaksız olduğunu” çok iyi biliyor. Oyunun kuralları ile oyuncuların hissiyatı birleşince yetenek ve becerileri farklı ama değerleri ve aynı bir takım izlettiriyor. Kullandığı içsel motivasyon araçları sevgi, saygı ve güven içindeki basketbolcularda kazanma duygusu yükseltecek tutumu benimsiyor.

Spor kültürünün gerçek işlevi de bu değil mi?

Sporcuyu kendi gerçeğiyle değil kazanımları ile baş başa bırakmak. Yani, sporcuları  (futboldaki gibi gaz vererek değil) mantık ve ikna çerçevesinde ruhlarına dokunarak motive etmek.

Sonuç olarak, Ergin Ataman’ın yaratıcı başantrenör (koç) olarak övgüye değer bir yanı, hiçbir zaman yenilgiyi olduğu gibi kabul etmeyişidir. Skora dayalı futbol anlayışının hâkim olduğu ülke gerçeğinde basketbolda yaratıcı olmanın zorunluğunun farkında, bunları nerede ve nasıl (planlamasını) yapılabileceğini çok iyi biliyor ve gösteriyor.

Futbol antrenörlük kurslarında kendilerine verilen basit bir araştırma konusunu bile bir başkasına havale eden teknik direktör aday gerçeğini düşündüğümüzde, bu çaba, Ergin Ataman’a şampiyonlukların yanı sıra yöntem güvenirliliğini artırıp nesnel olma özelliği kazandırıyor.

Bunun için Ergin Ataman, 2020-2021 EuroLeague’de yılın koçu ödülünün sahibi oluyor.

Doç. Dr. Recep CENGİZ

rcengiz1965@gmail.com

01.06.1965 Diyarbakır doğumlu. Lisans, Yüksek lisans ve Doktora eğitimini: Ankara Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor A.B.D.’da tamamladı.

Ulusal ve uluslararası bilimsel Kongre ve Sempozyumlarda 84 bildirisi bulunmaktadır.

Ulusal ve uluslararası spor bilimleri dergilerinde 45 yayınlanmış makalesi yer almıştır.

“O Küçe Senin Bu Küçe Benim”, “Kulübümüz Köklü, Camiamız Büyük Allah Kerim”, “Köşeli Yazılar”, “Top Patladı Şimdi Onarma Zamanı”, “İletişim”, “Sporda İletişim”, “Futbolda Yıldırma” ve “Her Sorun Futbola Gol Oluyor” kitaplarını yazdı.

TBMM ve bazı bakanlıklarda çeşitli komisyonlarda görev aldı.

Birçok ödül sahibi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Rekreasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi olan yazar evli ve iki çocuk babası.