Mehmet Âtıf Kahraman’ın Türk spor tarihçiliği, Türk spor tarihinin dünyadaki spor anlayışından geri olmadığını, aksine diğer alanlarda olduğu gibi spor alanında da büyük bir tarihimizin olduğunu ve Türk spor kültürünün dünya spor kültürüne katkılarını göstermesi açısından önemlidir. Türk sporunun millî kimliğini ve benliğini oluşturan spor geçmişimize saygı göstererek, Türk spor tarihinin geçmişinden getirdiği birikimi yansıtan bilgileri gerçek belgelere ve bilgilere dayandırarak yazmıştır (Güven, Sayı:270,2010,s.68). Türk spor tarihini öğrenmek isteyenlere kalıcı eserleriyle hizmet etmiştir.
Türk spor tarihine, birbirinden değerli kitaplarını yorulmadan, bıkmadan, büyük bir sabırla ve titizlikle birinci temel ve özgün kaynaklara, kaynak kişilere ve gerçek belgelere dayandırarak 70’li yaşlardan sonra da kazandırması takdir edilecek bir hizmettir. Türk spor tarihinin yazılması için gösterdiği çabayı, ömrünün sonuna kadar bir ibadet kutsiyetiyle göstermiş, spora âşık olduğu için gücünü, zamanını, parasını, emeğini ve her şeyini Türk spor tarihini yazmaya vermiştir. Türk spor tarihi, Mehmet Âtıf Kahraman’ın yaşam felsefesidir. Eserlerini ne bir isim yapmak, ne de para kazanmak için yazmıştır. Türk spor tarihimizi, gerçekten hizmet etme aşkıyla, hiçbir karşılık beklemeden yazmıştır (Güven, 2007, s.58).
Spor mirasımıza sahip çıkıp ihya ederek, ata ve millî sporlarımızın canlandırılması ve yaşatılması yükümlülüğünü fazlasıyla yerine getirmiştir. Eserleriyle, millî birlik ve spor tarihi geleneği duygusunun geliştirilmesine öncülük ederek katkı sağlamıştır.
Türk spor tarihine emek veren ve bu yolda giden çok olmuştur, ancak, Kahraman kadar bu sahanın dehlizlerinde, karanlıklarında ve bu sahanın meçhullerinde kendisi kadar dolaşan olmamıştır. Türk spor tarihçiliğinin öncü tarihçisi olarak anılma vasfı, Âtıf Kahraman’ın hakkıdır. Oscar Wilde: “Ruh bedende ihtiyar olarak doğar, beden ruhu gençleştirmek için ihtiyarlar” diyor. Galiba beden yaşlandıkça, ruhunun gençleşmesine en güzel örneklerden biri de Mehmet Âtıf Kahraman’dır. Mehmet Âtıf Kahraman, Türk spor tarihine kazandırdığı eserlerle ebediyete kadar rahmetle anılacaktır.” (Birinci, 20.4.2006).
Mehmet Âtıf Kahraman, güreşe âşıktır. Güreşçi olduğu için, güreşçilerin hayatlarını merak edip Anadolu’da köylerine kadar giderek araştırmıştır. Türk spor tarihi konusunda çok derin ve yüklü bir birikimi vardır. Çok hırslı birisidir. Osmanlıcayı kendi kendine öğrenerek Osmanlıca belgeleri ve kaynaklarını araştıracak ve inceleyecek duruma gelmiştir. Eski harfli eserlerde Türk spor tarihimize ait bilgileri gün ışığına çıkarmıştır. Mehmet Âtıf Kahraman’ın
hayatı araştırma yapmak için kütüphanelerde geçtiği için, kütüphanelerde çok iyi dostluklar kurmuştur. Hocamız, Türk spor tarihine çok değerli eserler kazandırmış olmasına rağmen oldukça mütevazı davranmıştır. Kendisi, daima daha iyisini yazmak için noksanlarının söylenmesini ve kendisinin eleştirilmesini istemiştir (Güven, 2007, s.58).
Mehmet Âtıf Kahraman, soyadı gibi gerçek bir kahramandır ve Türk spor tarihinin kahramanları, bir Kahraman tarafından eserlerinde yaşatılmıştır. Mehmet Âtıf Kahraman, Türk spor tarihimizi bir projektör gibi aydınlatan çok değerli kitaplarıyla uzun yıllar takdir edilecektir. Spor tarihimizin bu büyük yazarı ile uzun yıllar görüşüp meslekî alış verişlerde bulunduğum için kendisine çok şeyler borçluyum. Benim çok değer verdiğim aziz ve çok değerli bir hocam olarak her zaman kendisini hatırlayacağım. Âtıf Hoca, eserleriyle bizlere Türk spor tarihinin bir haritasını, yolunu, evrenini göstermiştir. Bir akademisyen olmadığı halde yazdığı eserleriyle Türk spor tarihini sistematikleştirerek çok büyük katkılar sağlamıştır (Güven, 2007, s.58). Türk spor tarihinin önemli konularını çok geniş bir çerçevede ve karşılaştırmalı bir yöntemle işlemiştir. İncelediği konular, çoğunlukla ilk defa ayrıntılı bir şekilde kendisi tarafından ortaya konulmuştur.
Mehmet Âtıf Kahraman, Türkiye’de gerçek spor tarihçiliğinin öncü ismidir, bir ekoldür. Uzun yıllar beraber olduğum Hocamdan ve eserlerinden çok şeyler öğrendim. Her zaman ilkeli, dürüst ve her yönüyle mükemmel birisiydi. Dünya, Türk spor tarihi de çok değerli bir araştırmacı kazanmıştır. Mehmet Âtıf Kahraman, eserleriyle ve hatıralarıyla her zaman bizim aramızda, bizimle beraber yaşamaya devam etmektedir (Güven, 2007, s.58).
Sonuç olarak, Kahraman’ın eserlerinde anlattığı Türk spor kültürümüzü, evrensel dünya spor kültürüyle bütünleşecek şekilde sporumuzu geliştirmek gerekmektedir. Ayrıca, Türk spor kültürünün diğer kültürlere etkisinin neler olduğu da gerçek belgelerle yazılmalıdır.
Mehmet Âtıf Kahraman, günümüzde Türk spor tarihindeki bilimsel çalışmalara referans olacak değerde eserler bırakmıştır. Bilimsel çalışmalara katkıda bulunan değerli araştırmacıların, yaşarken de bilim alanına katkıları olacağı düşünülerek, hizmetlerinden bilim alanındaki etkinliklerde de yararlanılması düşünülmelidir. Üniversitenin yanında Üniversite dışında da çalışmalarını yürüten araştırmacı uzmanların birbirleriyle dayanışması bilim alanındaki çalışmaların güçlenmesine ve zenginleşmesine katkıda bulunacaktır. Bilime destek veren katkıda bulunan her türlü çalışma bilim ortamına çekilerek değerlendirmelidir.
Türk spor tarihi araştırmaları yazı dizisi detaylı bir şekilde anlatılmaya çalışılarak beşinci bölümü ile tamamlanmıştır. Bundan sonraki yazımda “Türk Spor Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi”nin gerekliliği ve önemi anlatılacaktır.
Kaynaklar
Birinci, Ali, Türk Kültürü ve Hacı Bektaşi Veli Araştırma Merkezi’nin 20 Nisan 2006
tarihinde Gazi Üniversitesi Mimar Kemaleddin Salonu’nda düzenlediği “Ölümünün Birinci yılında M. Âtıf Kahraman” isimli anma toplantısında anılarına ait yaptığı konuşma.
Güven, Özbay, “Türk Spor Tarihi Müzesi”, Türk Yurdu, Cilt:30, Sayı:270, Şubat 2010, s.65-66,68.
Güven, Özbay, “Türk Spor Tarihçisi Âtıf Kahraman,” Türk Yurdu, Cilt:27, Sayı:239, Temmuz 2007, s.54-58.